اثرات ریزگرد و تنش خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی در گیاه ماش (Vigna radiata L.)

ریزگرد مشکل نوظهوری است که همراه با تنش خشکی مناطقی از غرب و جنوب کشور را درگیر کرده است. به منظور بررسی تأثیر این دو عامل بر خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه ماش (Vigna radiata L.)، آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در تابستان سال زراعی 1394 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان انجام شد‌. عامل تنش خشکی از طریق آبیاری پس از 70 (آبیاری نرمال)، 80، 90 و 100 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس الف در کرت-های اصلی و عامل شبیه‌سازی ریزگرد شامل سه سطح شاهد (بدون ریزگرد) و کاربرد 50 و 100 میلی‌گرم در متر مکعب ریزگرد در کرت‌های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان کلروفیلa تحت تأثیر هم‌افزائی افزایش غلظت ریزگرد و تشدید تنش خشکی بطور معنی‌داری کاهش یافت. تنش خشکی همچنین باعث کاهش معنی‌داری در کلروفیل‌های b وa+b و همچنین قندها و پروتئین‌های محلول برگ گردید. رابطه خطی معنی‌دار و منفی میان تنش خشکی با عملکرد دانه و مثبت میان تنش خشکی با محتوی پرولین برگ در گیاه ماش مشاهده شد. درمجموع گیاه ماش علی‌رغم کاهش عملکرد دانه، سعی در تعدیل تنش خشکی از طریق تنظیم اسمزی با افزایش اسمولیت‌های پرولین و قندهای محلول نمود و واکنش تقابلی به ریزگرد نشان نداد.